ضخامت دال در یک ساختمان

ضخامت دال فاکتور مهمی در طراحی و ساخت بنا است و با هزینه سیستم سازه‌ای ارتباط مستقیم دارد. مثلاً، در ساختمانی بلندمرتبه، با افزایش ضخامت دال تا ۵ میلیمتر، بارهای محوری ستون تا حد قابل‌توجهی افزایش می‌یابند. در نتیجه، ابعاد ستون، آرماتورها، ابعاد فونداسیون‌ها و غیره افزایش می‌یابند.

افزایش ضخامت دال روی هزینه ساخت نیز تأثیر دارد. بنابراین، باید ضخامت دال در هر سازه‌ای به حدود الزام شده در طراحی (حالت حدی بهره‌برداری و نهایی) محدود شود.

مهم‌ترین عوامل مؤثر بر حداقل ضخامت دال

بارهای اعمالی
دوام بتن
الزامات حریق
الزامات قابلیت بهره‌برداری مانند خیز
الزامات قابلیت بهره‌برداری مانند ارتعاشات کف طبقات
الزامات ساخت

استانداردهای مختلف ساختمانی ممکن است الزامات متفاوتی برای ضخامت تعیین کنند. اما، می‌توان الزامات اولیه ضخامت حداقل را باتوجه‌به فاکتورهای فوق محاسبه کرد.

محاسبات تنها بر مبنای الزامات ساخت و دیتیل اجزاء و بر اساس بخش ۱ آئین‌نامه BS 8110 انجام می‌گیرد.

ضخامت پوشش بتن برای آرماتور ۲۰ میلیمتر در نظر گرفته می‌شود که حداقل مقدار تعیین شده در آئین‌نامه برای شرایط تماس محدود با مقاومت حریق یک‌ساعته است.
قطر آرماتور تیرها ۱۰ میلیمتر در نظر گرفته می‌شود که ۴ آرماتور به‌عنوان آرماتور فوقانی تعبیه می‌شود.
حداقل فاصله آزاد بین میلگردها = اندازه سنگدانه + ۵؛ به‌طورکلی، برای بتن‌کاری از سنگدانه ۲۰ میلیمتری استفاده می‌شود.

بنابراین، حداقل ضخامت بتن را می‌توان به‌صورت زیر بدست آورد:

ضخامت دال بتنی = ۲۰ × ۲ + ۱۰ × ۴ + ۲۰ + ۵ = ۱۰۵میلیمتر

این مقدار ضخامت موردنیاز تئوریک دال است. اما، بر اساس محاسبات، نباید آرماتورها دقیقاً طبق فواصل محاسباتی تعبیه شوند تا فاصله بین آرماتورها در حد اندازه سنگدانه + ۵ حفظ شود.

علاوه بر این، آرماتورهای تیر با آرماتورهای دال تداخل دارند و نمی‌توانند طبق محاسبات تعبیه شوند.

بنابراین، تحقق این الزامات بسیار دشوار است. بدین ترتیب، کاهش ضخامت دال به ۱۰۵ میلیمتر در عمل دشوار است.

باتوجه‌به این مقدمه، ضخامت پرکاربرد برای دال بتنی ۱۲۵ میلیمتر است.

استانداردهایی نظیر ACI318 حداقل ضخامت دال را بر مبنای دهانه دال تعیین کرده‌اند.